Правосудийым эрык деч посна уголовный преступник социальный реабилитаций да суд системыште норвегий тӱн принцип восстановительный вниманий ойыралтешИнаныше-влак учреждений да норвегийыште исправительно преступник ончаш чумырген, чолга лийын кертеш мо нунылан у лӱмеш обществын членже. Ещё эҥгекым ӱлнӧ тӱняште улшо ик эн рецидивный норвегий, тиде жапыште коло наре, чоло 3, тюрьмаш преступник 933, угарман да тӱняште ик эн кӱкшытышт ӱлыкшӧ.
Норвегий гыч ик эн чапланыше айдеме йӧратымаш да тӱняште сай тюрьма.
Приговорым петырымашке да норвегийыште приговорым уке. Коло ий жапыште ыштыше ик эн кугу мутым, предложенийым суд ешарен правашт уло гынат, нуным жапыштыже кӱлеш семын шотыш мутым гын, нуным от шиж тӱрыс реабилитироватлаш преступник лийын. Восстановительный суд системым пуртымо марте, норвегий суд системын колтылыт. 1968 ийыште норвегийыште уголовный калык ситышын лийын умылтарем-исполнительный системыште реформа дене уголовный норвежский ассоциацийышт да неле илыш келшык (кромы) чумыраш лиеш.
Кромы уголовный мини-исполнительный системын, эмлымыжлан тудым правонарушитель деч шога.
Медикаментозный да эмлыме преступник лиеш, сеҥымаш дене эмлен, нуным тюрьмаш петырен жаплан келшыше лийын. Чарыме нерген закон 1970 ий ӧкым пашаште икымше лийын. По Ийготыш шудымо-влак коклаште правам пудыртымым рӱдер 1975 шӧрымӧ лийын. Мӱшыл модель уголовный лиеш, процент дене рецидив 91 ыштыме чӱчкыдылык. Мутшо почеш, тудо рецидив тиде жапыште проблема лийын огыл, да нунын шонымыштым, ийготыш шудымо-влак коклаште кений рӱдер да шӧраш манын исправительно-трудовой лагерьыш, сандене шке икымше ошкылым ышташ сайын тунем пытарен. Тиде жапыште тудо пионер радамыш корно правонарушитель у эмлымашым йӧн полша. Чолга кромы по состоянию на 2017update кодеш. Сайт дене тӱнямбалсе тюрьмаште кӱчык увер, 3 норвегий, 2017 январь 54 еҥ шкенжым тӱрлӧ учрежденийыште 933. Тиде 3 гыч, 933 еҥ тюрьмаште кӧргыштӧ лийын, нуно кум преступник але кол ончылгоч вучена. ийготыш шудымо-влакын пашашт шотышто уголовный шке кугытым икте-исполнительный система. Воктенак ӱдырамаш куд тюрьмаште гына шочын, 94 процент пӧръеҥ тудым ышташ ӧрын. Чумыр чот гыч заключенная норвегийыште, шочмо пытартыш кумло утла огыл, а туп норвежский. Официальный темда, норвегий нуно улыт кертеш мо тюрьмаште 4 кӧргыштет кучет, еҥлан 092, ончыкташ мо, мо нунылан ок институт куатшым почеш. Нунын але чылажат вер ситышын улыт, маныт пыштыше еҥ, нуно преступленийлан титакан шотлен моштет.
Туге гынат, еҥ наре, але чоло петырен гын тудо пытартыш лу ийыште лийын.
2000 ий наре по состоянию на 2 шотлалтеш, вич шӱдӧ еҥ петырыме учреждений-влакым кӧргыштӧ норвегий исправительно. 2008 ий 3 лапкарак лийын, ныл еҥ петырен, 2016 ий, 3 лектын, 850 еҥ, тудым петыраш лиеш. 2000 ийлаште калык 100 еҥ марте 57 тюрьмаште кӱкшытыш тӧрштымӧ дене 000 000 100 2016 ий 73 еҥ. Тиде эн кугу лийын кертше тӧрштен огыл гынат, тудын ончычсо семын ончыктен, еҥ-влак мо лийын кужемдыме норвегийыште кучен. Норвегий гыч ик эн ӱлыкшӧ уло тӱня рецидивный да угарман содержанийышт, нунын тунар пайдале йӧн, кучылтмо, вес эл"модель норвежский". Норвегий мутымак кучылташ але-йӧратымем, тыгак семын палыме» мут обществыш", но мут эрык деч посна кодымо верлаште ончычсо семын кучылталтеш. Обществын ончыктымо мутым, тюрьмаште лиеш огыл мо преступник жапше лектын, тудын дене вашлияш шуко гана логале официальный судын пунчалже почеш палемдыме. Олмеш, тюрьмаш кӱдырта кертеш гын, тудын почеш нуно суд гын, нуно шукыж годым шке аралыме пашаште, паша але суд налме нерген приказым, те нунылан умбакыже шуяш коден кертын шке ешыж ешыж дене (йочажым, пелашыжым да т. д.), нуно тыглай илышыштат шкеат шуен кертыда, но криминал уке. Обществыште, мутлана, верышкыже шында веле, надыр нагрузко уке гын, нуно мер илышыште але еш лектыш. Мер паша-тиде тукымышто эн шарлыме казнитленыт, тудын дене висалтын шагатым огыл, а кече, але тылзе. Тиде ийыштак 2500 наре еҥ кӱлешан ссылке лийыныт, а шагат марте 70 максимум варьироваться деч кумло кертыт, кыдалаш номер, посна еҥ-влакын пуымо, правил семын, шагат наре шымлен, да нуно ий жапыште мучашленыт лийын. Мер пашаш тыглай социал пашам эртараш, еҥ-влакым, шке жапыштыже черке пытаренат, школышто, йоча садыште, организацийын да мер организаций-влак волонтерский. Мер керт сервис"программым тӧрлымӧ", эмлымаш, посна программе да вес мутланыше, кудын дене пурталт кертеш. Уголовный-исполнительный система права весат ешара йӧн улмо, тыгай алкогольым да наркотикым чарыме кузе, суд пунчалым луктеш. Уголовный-исполнительный системыште возалтын"планым илышыш шыҥдарымаш"пунчал дене келшышын суд ончыкталтыт, нуно йӧн программе але ешарен кертыда гын, кузе нуным титаклаш тичмаш личность да кӱлешлан шотлем. Чыла тиде мер паша план уло аспект-влакым чӱктен, санкций да моло программе дене ойырен весышт жапым, верым, еҥым сымыстарат. Электрон йӧн дене эскерыше электрон мут але обществыште управленийын ик эн оҥай улыт.
Тиде электрон голеностопный GPS, кӱлеш жапыште тудым нумалшаш улат, индивид тергымаш, пытартыш ныл тылзылан эрык деч посна келшыкыште тудым гына чиен кертдыме лийыда, але кучылтмо негыз ден ик жапыштак.
Ик жапыште тудо кондыштеш коранден огеш керт ыле, а тиде тревого сигнал гын, каен кертдыме еҥ-влак гына мӧҥгыштӧ, пашаште, школышто але верыште лийше (туныктышо але кӱштымаш). Антидопинговый суд але программе программым ыштыман, уке гын лук тудыжо тюрьмаш шындаш лиеш ыле. Алкоголь улмым кондыштшо-влакын осалышт, тӧртык да наркотикым шолып. Цель шогат гын, лӱдыкшӧ, осал умылымашым пуаш манын, мом лийын кертеш. Пудыртылшо-тиде калыклан веле огыл кумдан программа. Наркологический суд программе экспертизым (НД) альтернатива алкоголик ден наркоман-влак шотлалтеш тюрьмаш петырат. Преступлений, налын кертам кӧ тиде программыш чыла, мо дене кылдалтше сюжетан, наркомания Фонд тидын шотышто преступлений гын, нуно тиде программыште лийын кертеш наркомания дене кылдалтше преступленийлан шынден кертыт. Судья палдарымаш уло альтернатива, уло преступник келшем, мо нунын яндар налын, келшыше исправительно учреждений, исполнительный кучем да шкеж деке йодыштмашна пытараш лиеш. Ала деч вара, претензийым кузе прокурор улмыжым ончыктыш, нуным налаш лиеш, тӱҥалме деч кок вич ияш программым тергеныт. Ныл этап гыч шоген программе деч вара шукто: шыҥдарыме, состоянийым, мутым да континуум. Программыште чыла программым дене исправительно учрежденийлаште пашам ышташ тӱҥалеш, муниципал полыш, полыш, полыш ден психический тазалыкшым аралыме шотышто медицине полышым лум.
Кажне этапыште да предустановить маркер, прогресс тергымаш суд еҥ дене вашлийын, да тылеч вара, садлан кузе шыҥдарымашым нуно кучен кертдымем деч вара эрыкыштым программым тергеныт.
Манын, программыш чыла этапше мучашлалтын кошарташ лиеш ыле, да жапше программылан ойырымо жапыште мучашлыме лиеш.
Кызытсе жаплан тюрьмаште норвегий нылле кум еҥ шотлалтеш, нунын кокла гыч вич пеҥгыде ӱдырамаш, кучен, тюрьмаш чыланат"пурташ", модельым ончыктат пуртен, суаплыкыште воспитатлем молан тыге пуалтын гын, кузе нуно тюрьмаште ок нал, т. суаплыкым тазалыкым аралыме, образований, книгагудыш пурыш, да молат. Норвежский тюрьмаште коло ик ий тюрьмаште эн кужу жап лиеш гынат, у уголовный кодексын 30 ышта-кеҥеж пагытлан эн кугу титакым касарымаш дене кылдалтше, геноцидымат, айдемылык але осал преступлений ваштареш сар. Предложенийыште тудын кандаш тылзе наре жап кыдалаш кузе возалтын. Мутлан, уголовный учреждений кучылтмо-исполнительный системын-эрыкым шыгыремдыме, нимогай правам вес еҥ деч поген налын огыл. -Тидын верч ӱшандарен, тугай гражданже-влак праван улыда кузе преступник ден тюрьмаште тыглай лийын.
Нунын эн ӱлык шындаш лиеш лӱдыкшыдымылык зоно тӧчен, тиде лийын кертеш, сандене нунын шотышто, тидым ышташ нелырак гын тиде мо преступник сай ыштыме системым ыштымаш институционализировать ушемыш пӧртылын.
Сандене, тӱҥалтыш гыч кукшо лекташ кӧ тӱҥалеш тюрьма, вара ӱлыл тюрьмаште куснен, а вара пӧрт гыч пелен, мер да мучашыште кӱ утара.
Кӱкшӧ уровеньыште лӱдыкшыдымылык каза улам кум кӱкшытан (тюрьмаште пенгыде режим), лӱдыкшыдымылык кӱкшытышт ӱлыкшӧ (тюрьмаште почмо) илыме вер да жап. Тюрьмаш петырен, пырдыж воктене, йырым-йыр савар комплекс, петырыме арестант, исправительно пашаеҥ да учреждений-влакым терген шогымаш. Мучык норвегий кучылташ чарыме да законодательствын моло семынак, лӱмнержым шӱктарашат мут семын але чондымо обращений. Тюрьмаш йӧн содержанийже, правил семын, тӱнямбал стандартлан келшен толшо, айдемын права шотышто кеч-кӧнат да правительствын эскерен коштеш.
Вошткойшо системышт шотлалтеш, омбудсменлан да арестантлан пуаш, тӧра, кугыжаныш кучем еҥ-влак частный шымлен вуйшиймаш ваштареш шогалтыме.
Кунам пашажым арестант-влакым огыл, транспорт да четлыкыш исправительно учреждений пашаеҥ-влак нунын дене нунылан пашам але школыш. Чыла правам уло йӱкын да арестант-влакым тюрьмашке кузе тунемаш права улмаш тудо жапыште. Зек четлыкыш улмаш ала-кунам пеш шагал пайдаланен да ончылгоч налме предмет-влак сай кече шке кычалын. Шондышто погаш кӱлеш лийме годым образец, правил семын, калык коклаште шинчымашым ориентироватлаш случайный образ, кудыжлан наркомания историй пале уло. Норвежский шуко тюрьмаште (кудло процент) тӱчылтшӧ улыт. Арестант тюрьма камер гына шке суражым почо, суткаште пӧлем але пӧрт, ола тюрьмаште почмо лийын, но арестант-влакым садак ок кай. Перехватываться ӱжеш, но кӧнем телефон кучылташ. Община дене вашкыл тюрьмаште почаш кумылаҥдаш, лӱдыкшыдымӧ йӧн-влак полшымо дене, т. Кызытсе илышыште кучылталтеш, приговор ужашым мучашлыме годым, арестант-влакым тюрьмашке эше системым, но тудын ӱмбалне пеҥгыдын контроль шагал улыт. Мер илыш сай лийшаш ончылгочак пуымо жапыш. Мер илыш куснен да туныктышыж-влак дене ямдылыме профессионал шинчымашым эркын-эркын социал пӧртылеш. Тудын дене кылым ышташ палемдена тудын деч кучылташ, кузе нуно мер илыш пӧртылын.
